De Sovjet Unie is enorm groot, met een uniek milieu waar het alledaagse kost is om honderden kilometers te rijden op wegen die geen wegen zijn. De omstandigheden zijn er onmenselijk voor mens en machine. De temperatuur schommelt er van -60C in de winter tot 50C in de zomer. De hoofdwegen zijn er erbarmelijk, de gewone wegen meestal niet als dusdanig herkenbaar.

Daarom begon Lada begin '78 met de productie van de Niva. Met zijn zelfdragend koetswerk, zijn kleine overhangen voor- en achteraan, zijn 23,5 cm vrije hoogte en zijn full-time 4x4-aandrijving was de Niva in staat om het hoofd te bieden aan het Russische landschap. Niet voor niets staat 'Niva' in het Russisch voor 'veld'.

De motor stamt uit de VAZ2106, evenals vele onderdelen van het interieur. De Niva was in zijn beginperiode het neusje van de zalm. Spoedig werd het een populair voertuig in Rusland en menig andere landen.In de loop der tijd werden vele 2106-onderdelen vervangen door deze van een Lada Samara.

De Niva is Lada's meest geexporteerde model. In bijna heel de wereld was hij verkrijgbaar. Hij had - en heeft nog steeds - zijn reputatie van excellent terreinvoertuig hoog te houden. Zo werd ondermeer een geweldig record op zijn naam geschreven: hij is de enige wagen die op eigen kracht bijna 6200 m hoog raakte. Deze opmerkelijke prestatie werd neergezet door een Lada-team in het Chinese Himalayagebergte.

Vandaag de dag winnen SUV's (Sport Utility Vehicles) meer en meer aan populariteit. Ze worden uitgerust met lederen stoelen, airco, electronische snufjes en dies meer. Het merendeel verlaat nooit het asfalt. Maar de Niva, met zijn Spartaanse interieur en rudimentaire uitrusting was al leverbaar ver voor de SUV's trendy werden. De Niva is altijd een echte 4x4 geweest die fundamenteel ontworpen werd om onbereikbare plaatsen toch te bereiken en dat is waar de meeste eigenaars hem voor gebruiken.

In Wallonie wordt de Niva vooral gebruikt door landbouwers. Zowel splinternieuwe als tweedehands Niva's belanden daar op de boerderij. Niva's zijn natuurlijk te duchten off-roadvoertuigen, maar daarnaast zijn ze ook prima te gebruiken op de gewone weg. Met zijn telescopische schokdempers en schroefveren rondom is hij best comfortabel te noemen. Om grote afstanden af te leggen op de snelweg is hij echter niet zo geschikt. De schamele geluidsisolatie en de rumoerige overbrenging maken dat een lange rit erg vermoeiend is. Ook het mekaniek laat zulke behandeling niet toe. De ontelbare 5-versnellingsbakken die hierbij het leven lieten zijn hiervan het trieste bewijs. Van de 4-versnellingsbakken zijn geen noemenswaardige problemen gekend.

De Niva heeft de tand des tijds goed doorstaan. Sinds zijn lancering in '78 zijn er maar weinig veranderingen doorgevoerd. Het meest zichtbare is uiteraard de achterkant die enkele jaren terug aangepast werd. De vroegere 3/4 achterval werd doorgetrokken tot op de bumper. Tegelijkertijd werden ook de achterlichten aangepast. Dit was technisch een hele uitdaging, want dit was natuurlijk een regelrechte aanslag op de torsiestijfheid van het koetswerk, maar ook deze versie was een voorbeeld in zijn categorie. Ook het interieur werd onder handen genomen en werd een stuk moderner. Vooral de nieuwe stoelen betekenden een hele verbetering. Ook onder de motorkap werd er een en ander versleuteld. De oude 1600 moest plaats ruimen voor een 1700 met electronisch gestuurde injectie. Er werd zelfs een versie met dieselmotor leverbaar, maar die kende geen groot succes.

Het zal nu niet lang meer duren - we schrijven eind 2001 - of de huidige Niva wordt uit productie genomen. Er zijn trouwens al vele landen waar hij, wegens de almaar strenger wordende emissiewetgevingen, niet meer leverbaar is. Ondertussen wordt het wel steeds moeilijker om een tweedehands Niva in goede konditie te vinden. Omdat de tweedehandsprijzen - in vergelijking met andere SUV's - laag zijn, is hij ook zeer gegeerd op de exportmarkt. Zodoende verhuizen vele Belgische Niva's terug naar hun vaderland.

Omdat de Belgische invoerder de Niva zelf niet au serieux neemt (lees 'verkoopsaantallen') worden wij ook verstoken van leuke accesoires. En die zijn er heus, als je het web afschuimt kan je zien dat er in bv. Zuid-Afrika prachtige, originele Niva's rondrijden. Dus nemen de meeste Niva-eigenaars het heft zelf in handen en maken de meeste zaken zelf, of passen ze aan van andere modellen. Denk hierbij vooral aan bull- en sidebars.

Niva-eigenaars zijn een ras apart: zij tolereren van hun Niva veel zaken die tegenwoordig niet meer geaccepteerd worden. Zij worden geconfronteerd met en verwachten zelfs opmerkingen over hun wagen, meestal afkomstig van mensen die enkel het schildje 'Lada' zien hangen, maar totaal naast de wagen en zijn kwaliteiten kijken. De meeste Niva-eigenaars zullen je zeggen dat ook dat een van zijn charmes is. Raar volkje...

In de loop der jaren kwamen er ook speciale uitvoeringen van de band gerold. Deze werden ofwel door Lada zelf ofwel in onderaanneming geproduceerd. In het begin waren alle Lada's linksgestuurd. Een buitenfirma converteerde ze naar rechtsgestuurd voor markten als Groot-Brittanie. Het was pas begin jaren '80 dat Lada dit in eigen beheer nam.

VazInterservice maakte een paar speciale modellen van de Niva. Zo zagen de pick-up, de versies met lange wielbasis (2- of 4-deurs) en zelfs een beperkte productie van een 'long wheel base' met electrische motor het levenslicht. Bronto is Lada's eigen tuningfirma en die produceerde modellen als de 'News-hunter' (voor de pers), de Niva 'Landole' en 'Fora' en ook de Niva 'Force', een gepantserd voertuig, speciaal voor geldvervoer e.d. Het opmerkelijktste model is zonder twijfel de 'Marsh', speciaal ontwikkeld voor het doorkruisen van moerassig gebied. Hij heeft een verlengd chassis en reusachtige ballonbanden. Deze banden dienen niet alleen voor een enorme vrije hoogte, maar de 'Marsh' kan hier ook op drijven. De wielen zijn voorzien van 'peddels' zodat ook varen tot de mogelijkheden behoort.

De eerste ingrijpende wijziging aan het concept 'Niva' werd doorgevoerd in samenwerking met General Motors. Uit een 3-zijdige joint-venture met AvtoVaz, General Motors en de European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) werd een kleine SUV geboren: de nieuwe Niva 2123. Hij zal in Rusland verkocht worden met het Chevrolet-logo. De overeenkomst werd getekend op 27 juni 2001. De 2123, die als opvolger bedoeld is voor de huidige Niva, werd voor het eerst voorgesteld op de Moscow Motor Show. De motor heeft brandstofinjectie en is afgesteld voor hoog koppel op lage toeren. De stijl van de Niva is volledig omgeslagen. Hij heeft nu vloeiende lijnen en is veel moderner. Alhoewel de 'looks' nu up to date zijn, is het nog steeds een prima terreinvoertuig met grote vrije hoogte en kleine overhangen, net als de oer-Niva. Om de gebruiksvriendelijkheid te verhogen, werden er 5 deuren gemonteerd. Hopelijk heeft men geen toegevingen gedaan aan de torsiestijfheid. Bij de vorige Niva 5-deurs was dat wel eens een probleem.

Prototypes en pre-productiemodellen van de nieuwe Niva staan reeds enkele jaren op verschillende autoshows wereldwijd. Naar aloude Russische traditie was het een probleem om geld te vinden om de productie te starten. Daar komt nog bij dat het niet makkelijk is om ruimte te vinden voor een nieuwe productielijn in een fabriek die reeds op volle capaciteit draait. Mede door de inbreng van GM en de EBRD schijnt dat probleem nu van de baan te zijn.

AvtoVaz zal zorgen voor de productiegereedschappen, de facaliteiten en de technologie. Het geld zal voornamelijk van EBRD komen. GM en AvtoVaz zullen van de nieuwe joint venture elk 41,5% bezitten. De overige 17% is in handen van EBRD. De nieuwe Niva 2123 is een 'all Lada' product, alhoewel de invloed van GM evident is. De productie zal in 2004 op volle toeren draaien en dat betekent 75.000 voertuigen per jaar. De nieuwe Niva is reeds te koop in Rusland maar zijn prijs is het dubbele van de oude versie. Men verwacht dat de helft van de productie buiten Rusland zal verkocht worden.

Copyright Jan's Lada Niva pages